Nieuws
Satellietbeelden tonen ongekende branden in Noordpoolgebied
In 2019 en 2020 woedden in het Siberische Noordpoolgebied natuurbranden van ongekende omvang, waarbij grote gebieden die rijk zijn aan koolstof in vlammen zijn opgegaan. Uit satellietbeelden blijkt dat in twee jaar tijd meer van het Noordpoolgebied is afgebrand dan in de voorgaande vier decennia. Volgens een nieuwe studie, gepubliceerd in Science, zijn de ongekende branden te verklaren door regionale opwarming: de stijgende zomertemperaturen in het Noordpoolgebied zorgen voor een bijna exponentiele toename aan branden.
Natuurbranden komen regelmatig voor in het Noordpool- en het Subarctisch gebied. “Maar 2019 en 2020 waren uitzonderlijke jaren,” zegt hoofdauteur Adrià Descals van CSIC en CREAF. "Alleen al in 2020 woedden 423 branden waarbij 3 miljoen hectare in vlammen is opgegaan, een gebied ter grootte van België. Daarbij is 256 miljoen ton CO2 vrijgekomen. Dit is vergelijkbaar met alle CO2-uitstoot van Spanje in een jaar." De auteurs verwachten dat de omvang, frequentie en intensiteit van branden in het Noordpoolgebied verder zullen toenemen naarmate het klimaat opwarmt. De temperatuurontwikkeling bereikt een drempel waarbij kleine temperatuurstijgingen al gepaard gaan met een grote toename van natuurbranden.
Analyse van vier decennia satellietwaarnemingen
Met behulp van satellietwaarnemingen van 1982 tot 2020, hebben de auteurs de verbrande oppervlakte geanalyseerd in een gebied ter grootte van 286 miljoen hectare, boven de poolcirkel in Siberië, Rusland. Adembenemende satellietbeelden laten de branden duidelijk zien. "Hoewel de waarnemingen erop wezen dat het brandseizoen van 2020 uitzonderlijk was, was er nog weinig kwantitatief onderzoek. Dit is precies wat wij hebben gedaan", aldus coauteur David Gaveau van TheTreeMap, een bedrijf dat natuurbranden bestudeert.
De wetenschappers laten zien dat de verschillende factoren die gunstig zijn voor natuurbranden de laatste decennia zijn toegenomen met het stijgen van de temperatuur. Tussen 1982 en 2020 steeg de zomerse luchttemperatuur met 0,66°C per decennium. In 2020 was de gemiddelde zomertemperatuur 11,53°C – 2,82°C hoger dan het gemiddelde van de vier voorgaande decennia. Volgens professor Douglas Sheil van Wageningen University & Research en coauteur van de studie, hebben de zomertemperaturen een gevaarlijke drempel bereikt. “Elke kleine extra stijging boven de 10°C leidt tot een sterke toename van het verbrande oppervlakte en de bijbehorende uitstoot van broeikasgassen. Opmerkelijk is ook dat veel van de branden in deze uitgestrekte en vrijwel onbewoonde regio binnen enkele dagen ontstonden. Een verklaring is moeilijk te vinden, maar we vermoeden dat blikseminslag door onweer mogelijk de oorzaak is. Dit moet nog wel worden vastgesteld."
Grote koolstofopslag
In de bevroren veengebieden van het Siberische Noordpoolgebied ligt veel koolstof opgeslagen. Bij verbranding van dit permafrost komen de broeikasgassen CO2 en methaan vrij. Dit zet weer nieuwe processen in gang zoals verdere ontdooiing en bodemrespiratie. Hierbij komt ook koolstof vrij, waardoor het overgebleven veen kwetsbaarder wordt voor toekomstige branden. Het vrijkomen van koolstof zorgt dus voor een positieve terugkoppeling: de extra uitstoot door natuurbranden draagt bij aan een verdere opwarming van het klimaat en dit leidt weer tot een verdere ontdooiing van de permafrost, gunstige omstandigheden voor nieuwe branden en de daarmee gepaarde uitstoot van broeikasgassen.
